1.0 PENGENALAN
Dalam Kamus Dewan Bahasa Edisi Keempat, linguistik boleh didefinisikan
sebagai kajian saintifik tentang bahasa. Menurut Abdullah Hassan (2009), kajian
bahasa merupakan satu kajian yang sama dengan bidang-bidang kajian sains yang
lain yang memerlukan pemerhatian yang teliti dan mendalam. Kajian bahasa memerlukan
undang-undang dan syarat-syarat tertentu berdasarkan teori- teori yang
tertentu. Dengan perkataan lain, kajian bahasa mestilah dilakukan berdasarkan
data-data yang empirikal dan dapat dijadikan satu kenyataan. Hasil analisis
yang dijalankan mestilah konsisten iaitu tidak bercanggah antara satu sama
lain.
Asmah Haji Omar (1993) pula mengatakan bahawa ilmu linguistik mempunyai
bidang pengkajian yang sangat luas. Ilmu linguistik mengkaji pelbagai aspek
bahasa berdasarkan penggunaan tatabahasanya, sejarah, rumus-rumus bahasa,
perubahan psikologi, kaitan dengan masyarakat dan sebagainya ketika seseorang
menggunakan bahasa. Zaman perkembangan ilmu linguistik dalam abad ke-20 boleh
dianggap sebagai zaman perkembangan linguistik moden. Kajian linguistik pada
zaman ini dijalankan berdasarkan kaedah penyelidikan sains. Ramai ahli bahasa yang
telah muncul dalam zaman ini dengan membawa pelbagai pembaharuan dalam aspek pengkajian
bahasa. Antara ahli bahasa tersebut ialah Edward Sapir, Leonard Bloomfield dan
Ferdinand de Saussure.
Seseorang ahli linguistik yang bersandarkan sesuatu teori boleh menjelaskan
apa-apa fenomena atau permasalahan dalam bahasanya sendiri atau bahasa-bahasa
lain walaupun beliau sendiri tidak memahami bahasa tersebut. Tugasan kali
mengkehendaki penulis untuk membandingbezakan pemikiran antara ketiga-tiga
tokoh linguistik tersebut berdasarkan kepada perkembangan ilmu bahasa melalui
hasil kajian empirikal mereka. Penulis juga akan membincangkan sejauhmana
sumbangan mereka kepada perkembangan ilmu linguistik sehingga kini. Selain itu,
penulis akan membincang dan menghuraikan tentang ciri-ciri Bahasa Melayu
Saintifik dengan menunjukkan contoh-contoh yang sesuai.
2.0 BANDINGBEZA PEMIKIRAN ANTARA EDWARD SAPIR, LEONARD
BLOOMFIELD DAN FERDINAND DE SAUSSURE
2.1 Edward Sapir
Edward
Sapir dilahirkan di Lauenburg, Jerman pada tahun 1884. Beliau berhijrah ke
Amerika Syarikat pada tahun 1889 lalu menetap di New York. Berkelulusan Ijazah
Sarjana Muda pada tahun 1904 dan kemudiannya mendapat Ph.D pada tahun 1909 dari
Columbia Universiti. Di universiti inilah pemikiran Edward Sapir telah
diilhamkan daripada seorang ahli antropologi iaitu Franz Boas (1858-1942). Dalam
buku Pengantar Linguistik Bahasa Melayu (2013:53) menerangkan bahawa karya
terulung Edward Sapir ialah Language
(1921) yang menghuraikan tentang tipologi bahasa. Beliau telah diberi gelaran
sebagai Bapa Linguistik Moden dan merupakan sarjana linguistik struktural dan
antropologi.
Edward Sapir (1884-1939) merupakan seorang ahli linguistik Amerika yang
pertama yang mengkaji dengan teliti hubungan-hubungan antara kajian bahasa
dengan antropologi. Antropologi ialah
kajian saintifik tentang asal usul manusia yang meliputi perkembangan fizikal,
budaya, ciri-ciri ras dan adat resam serta kepercayaan. Skop pengkajian yang
dilaksanakan oleh Sapir ialah mengenai klasifikasi bahasa-bahasa suku etnik
Indian di Amerika Syarikat. Pendapat beliau tentang ilmu bahasa hampir serupa
dengan pendapat Van Humboldt. Beliau mengatakan bahawa manusia hidup di dunia
ini di bawah belas kasihan bahasanya yang telah menjadi alat pengantar dalam
masyarakatnya. Menurut Sapir, dunia sesuatu masyarakat didirikan di atas
tabiat-tabiat bahasa masyarakat itu sendiri dan kerana itulah terdapat dua
bahasa yang betul-betul sama sehingga dapat dianggap mewakili masyarakat yang
sama.
Edward Sapir telah memperkenalkan Hipotesis Sapir-Whorf hasil gabungan
pemikiran beliau dan anak muridnya Benjamin Lee Whorf. Hipotesis Sapir-Whorf menekankan
beberapa hubungan yang penting dalam aliran linguistik yang dibawakan oleh
mereka, iaitu bahasa, pemikiran dan budaya. Hipotesis mereka ditulis secara
tidak formal dan disertakan dengan formula-formula empirik, tetapi melalui
kajian yang mendalam menerusi penulisan perkara-perkara berkaitan dengan
linguistik, dan akhirnya mereka menemui dua idea yang menjadi tunjang kepada
aliran mereka. Pertama ialah teori linguistik penentuan yang menyatakan bahawa
bahasa yang kita gunakan akan menentukan bagaimana kita akan mengintepretasi
dunia sekeliling. Kedua pula ialah teori linguisitik relatif yang menyatakan
bahawa bahasa mempunyai sedikit kesan dalam mempengaruhi pemikiran kita
terhadap realiti hidup.
Hasil daripada hipotesis tersebut, Sapir-Whorf menekankan bahawa budaya
yang menentukan bahasa. Menurut hipotesis tersebut, latar belakang linguistik
yang sama serta diselaraskan dengan cara yang sama membolehkan
pengguna-pengguna bahasa mendapatkan gambaran hidup yang sama. Tatabahasa
sesuatu bahasa juga dapat menjadi pembentuk sesuatu idea di samping merupakan
alat untuk menyuarakan idea-idea kerana tatabahasa yang akan menentukan
pemikiran seseorang bukan kata-kata. Bersesuaian dengan hipotesis tersebut, dapat
dijelaskan di sini bahawa cara hidup dan pandangan hidup bangsa-bangsa Melayu
di Nusantara adalah sama seperti bangsa Malaysia, bangsa Filipina, bangsa
Indonesia dan beberapa bangsa di Pasifik. Hal ini adalah kerana bahasa-bahasa
setiap bangsa tersebut diselaraskan dengan struktur yang sama.
Sapir juga menegaskan fonem sebagai satuan psikologi kerana bahasa dapat
melahirkan perkataan-perkataan, lambang dan makna pada setiap ujaran. Selain
itu, Sapir menjelaskan bahawa bahasa bersifat distingtif iaitu membezakan makna
daripada perkataan-perkataan yang diujarkan yang lahir daripada interpretasi
individu terhadap persekitaran seseorang individu. Di samping itu, Sapir juga
mengemukakan teori struktural yang menyentuh aspek struktur bahasa yang
merangkumi pola dan pembinaan sesuatu ayat.
2.2 Leonard Bloomfield
Leonard
Bloomfield dilahirkan pada 1 April 1887 di Chicago, Amerika Syarikat. Beliau
merupakan ahli linguistik dan menjadi pengasas kepada Persatuan Linguistik
Amerika Syarikat. Bloomfield merupakan ahli linguistik yang mempelopori teori
behaviourisme yang berkait rapat dengan fahaman ahli psikologi dalam menghuraikan
bahasa.
Leonard Bloomfield (1887-1949) merupakan salah seorang ahli linguistik
struktural yang terkenal di Amerika Syarikat pada zamannya. Bloomfiled
menggunakan konsep Ferdinand de Saussure sebagai asas pengkajian, iaitu dalam
struktur bahasa. Beliau turut meneliti dua kejadian sejarah di Amerika sehingga
mencetuskan pemesatan perkembangan aliran struktural. Hashim Hj. Musa (1994) menyatakan,
kajian sejarah yang dilakukan oleh Bloomfield ialah berkenaan wujudnya
bahasa-bahasa orang asli di Amerika Syarikat yang begitu banyak dan pelbagai
serta kegiatan penaklukan dan peperangan yang mengakibatkan kehilangan
bahasa-bahasa tersebut ekoran kematian penutur-penutur jati bahasa itu.
Pada tahun 1914, Bloomfield telah menulis buku An Introduction to Linguistic Science. Artikel beliau banyak
diterbitkan dalam jurnal Language
yang dihasilkan oleh Linguistic Society
of America tahun 1924. Pada tahun 1933, Bloomfield menerbitkan buku Language yang menghuraikan pandangan
behaviourismenya berkaitan dengan fakta bahasa iaitu stimulus-response ataupun ransangan dan tindak balas. Pemikiran
linguistik beliau bertentangan dengan Edward Sapir. Sapir berpendapat bahawa
fonem sebagai satuan psikologi tetapi bagi Bloomfield, fonem merupakan satuan
behavioral ( Faridah Nasir dan Tuan Jah Tuan Yusof, 2013:54).
Beliau beranggapan bahawa bahasa merupakan pangkalan data segala ucapan
yang dituturkan yang boleh mengeluarkan segala unit bahasa. Dengan kata lain,
ayat-ayat itu tersusun di dalam otak dan dikeluarkan apabila adanya ransangan.
Sekiranya tingkah laku manusia lain berpunca daripada adanya ransangan, maka
bahasa pun dapat dilahirkan sebagai gerak balas terhadap ransangan tersebut.
Bagi Bloomfield, aspek luaran atau fizikal yang akan menentukan bentuk sesuatu
lakuan bahasa. Rangsangan dan gerak balas yang berlaku secara berterusan akan
membentuk sesuatu tabiat bahasa.
Bagi memahami teori linguistik Bloomfield, dapat dijelaskan melalui
anekdotnya yang terkenal yang bertajuk Jack
and Jill. Dalam buku berjudul Pengantar Psikolinguistik (1987:41)
menerangkan bahawa dalam anekdot tersebut, digambarkan bahawa Jack dan jill
sedang berjalan-jalan. Semasa mereka berjalan, Jill ternampak buah epal yang
sedang masak di atas pohon. Jill berkata kepada Jack bahawa dia berasa lapar
dan inginkan epat tersebut. Jack memanjat pohon tersebut dan memetik epal dan memberikannya
kepada Jill.
Melalui anekdot tersebut dapat dirumuskan di sini bahawa buah epal tersebut
menjadi satu ransangan kepada Jill sehingga Jill telah memberitahu kepada Jack
bahawa dia hendak makan epal tersebut kerana lapar. Tindak balas berlaku
apabila Jill mengeluarkan bunyi-bunyi bahasa dan perilakunya semasa bercakap
kepada Jack. Begitu juga dengan Jack di mana Jack menerima ransangan setelah
mendengar bunyi-bunyi yang dikeluarkan oleh Jill dan dia terus bertindak dengan
memetik epal dengan memanjat pohon tersebut dan memberinya kepada Jill. Dapat
disimpulkan di sini bahawa tingkah laku manusia berpunca dengan adanya
rangsangan dan bahasa terlahir sebagai gerak balas atau respons terhadap ransangan
tersebut.
Beliau juga beranggapan bahawa bahasa ialah satu tingkah laku manusia.
Beliau memperlihatkan konsep saintifik dalam kajiannya, iaitu suatu kenyataan
yang menunjukkan bahawa semua bahan kajian hendaklah dapat diperhatikan dan
dianalisis secara empirikal. Menurut Bloomfield, bahasa merupakan sejumlah
isyarat yang berupa unsur-unsur vokal. Hasil daripada analisis yang dilakukan
pada bahasa adalah sama. Beliau menemui hakikat bahawa hubungan bahagian
bermula daripada fonem, morfem, kata, frasa dan seterusnya ayat. Hal ini juga
dikenali sebagai Linguistik Taksonomi kerana mengkaji bahagian-bahagian bahasa
dengan terperinci.
2.3 Ferdinand De Saussure
Ferdinand
de Saussure dilahirkan di Genewa pada 26 November 1857. Beliau daripada
keluarga protestan Perancis yang berhijrah dari daerah Lorraine ketika perang
agama pada akhir abad ke-16. Pada tahun 1870, beliau belajar di Institut
Martine, di Paris. Essai sur les langues
merupakan karya pertama beliau yang dipersembahkan kepada Pictet pada tahun
1872. Mula belajar bahasa Sanskrit dan akhirnya, Saussure semakin tertarik pada
kajian terhadap bahasa dan mempelajarinya di Leipzig. Di institut tersebutlah
beliau telah menimba ilmu daripada tokoh linguistik iaitu Brugmann dan
Hubschmann. Beliau telah dikenali sebagai Bapa Linguistik Moden kerana beliau
merupakan pengasas kepada linguistik moden.
Beliau berpendapat bahawa bahasa lisan lebih utama daripada bahasa tulisan.
Penulisan hanya merupakan satu sarana yang mewakili ujaran. Linguistik bersifat
deskriptif, bukan preskriptif seperti tatabahasa tradisional. Para ahli
linguistik mendeskripsikan bagaimana orang berbicara dan menulis dalam
bahasanya, bukan memberi keputusan bagaimana seseorang seharusnya berbicara. Pemikiran
linguistik Ferdinand de Saussure yang paling utama ialah kajiannya dalam bidang
linguistik, iaitu linguistik perbandingan, linguistik deskriptif struktur dan
linguistik sinkronik serta diakronik.
Menurut Faridah Nazir dan Tuan Jah Tuan Yusof (2013), linguistik sinkronik
merujuk kepada kajian terhadap sesuatu bahasa tertentu dalam jangka masa
tertentu. Manakala, linguistik diakronik pula bermaksud kajian yang dijalankan
berdasarkan perkembangan yang dilalui oleh sesuatu bahasa. Ferdinand
mengemukakan bahawa linguistik deskriptif (sinkronik) haruslah dibezakan
daripada linguistik historis (diakronik) kerana kedua-duanya menggunakan
pendekatan yang berlainan, khususnya dalam menganalisis sesuatu bahasa. Beliau
juga mengulas berkenaan tugas seorang linguistik yang seharusnya bertindak
sebagai mendeskripsikan cara-cara seseorang itu bertutur dan menulis dalam
bahasa yang dituturkan dan bukan memberi keputusan kepada kaedah atau cara
seseorang itu harus berbicara atau bertutur.
Beliau juga berpendapat bahasa dibezakan antara hubungan sintagmatik dan
paradigmatik dalam sesuatu bahasa. Hubungan sintagmatik merupakan peraturan
penyusunan bahan bahasa menurut penyusunan secara linear atau mendatar,
manakala hubungan paradigmatik ialah keterampilan memilih output bahasa yang
paling sesuai untuk digunakan dalam keperihalan keadaan tertentu untuk memenuhi
tujuan komunikasi yang tertentu. Zulkifley Hamid (2012) berpendapat sintagmatik
melibatkan aspek nahu dan paradigmatik pula melibatkan aspek kecekapan
berbahasa.
Bahagian yang terpenting daripada teori linguistik Ferdinand de Saussure
adalah pengertian istilah yang diberikan olehnya iaitu sign, tanda atau lambang. Hal ini adalah kerana bahasa merupakan
satu sistem daripada tanda-tanda tersebut. Tanda linguistik ini adalah
merupakan satu psikologi dan kedua-dua unsur ini dipersatukan sehingga
mempunyai perkaitan antara satu sama lain. Tanda yang dimaksudkan oleh beliau
ialah konsep dan bayangan bunyi.
Jadual dibawah menunjukkan secara ringkas perbezaan pemikiran ketiga-tiga
tokoh tersebut:
EDWARD
SAPIR
|
LEONARD BLOOMFIELD
|
FERDINAND DE
SAUSSURE
|
Ketiga-tiga tokoh tersebut merupakan Bapa Linguistik
Moden
|
||
Bahasa bersifat arbitrari bagi menyampaikan perasaan
dan fikiran.
|
Bahasa sebagai pangkalan data ucapan yang boleh mengeluarkan segala unit
bahasa.
|
Kajian bahasa dilakukan dari sudut yang berbeza-beza iaitu secara sinkronis
dan diakronis.
|
Menggunakan pendekatan antropologi yang melihat
bahasa dari segi fungsinya dalam masyarakat.
|
Bahasa ialah satu tingkah laku manusia.
|
Menganggap bahawa bahasa lisan lebih utama daripada bahasa tulis.
|
Struktur bahasa merupakan unsur yang menentukan
struktur pemikiran manusia.
|
Ayat-ayat akan tersusun di dalam otak dan dikeluarkan apabila adanya
rangsangan.
|
Bahasa terdiri dari signifiant (penanda) dan sigfnifie (petanda).
|
Mengkaji hubungan bahasa dengan pemikiran
manusia dari aspek psikologi.
|
Menyatakan bahawa semua bahan kajian hendaklah diperhatikan dan
dianalisis secara empirikal.
|
Bahasa dibezakan antara hubungan sintagmatik dan paradigmatik dalam
sesuatu bahasa.
|
Merumuskan bahawa tiada bahasa yang sempurna
kerana bahasa akan sentiasa berubah.
|
Merumuskan sekiranya tingkah laku manusia lain berpunca daripada adanya
rangsangan, maka bahasa pun dapat dilahirkan sebagai gerak balas terhadap
ransangan.
|
Bahasa adalah satu sistem tanda-tanda atau lambang-lambang yang arbitrari
dan digunakan untuk menyampaikan idea yang tersusun yang digabungkan dengan
bunyi.
|
3.0 SUMBANGAN EDWARD SAPIR, LEONARD BLOOMFIELD DAN
FERDINAND DE SAUSSURE DALAM PERKEMBANGAN ILMU LINGUISTIK
3.1 Edward Sapir
3.2 Leonard Bloomfield
L. Bloomfield telah menghasilkan karyayang
berjudul Language (1933). Konsep yang diketengahkannya telah membawa matra
baharu dalam ilmu bahasa, yang kemudiannya terkenal dengan nama aliran
Struktural. Bloomfield mengatakan bahawa apapun yang dilafazkan pasti mempunyai
struktur. Jika kita menyebut rumah, maka strukturnya [rumah] bukan[hamur] atau
[maruh]. Bloomfield lebih mengutamakan bahasa lisan sebagai objek kajiannya.
Hal ini telah menyebabkan wujudnya linguistik deskriptif.
Oleh sebab bahasa mempunyai struktur, makakaedah
penganalisisan struktur perluditentukan. Antara kaedahnya ialahpemenggalan
bentuk yang ada. Contoh:
>Orang itu akan pergi ke bulan
> Orang itu + akan + pergi + ke bulan
> Dilaksanakan: laksana, di + laksana + kan
Pandangan
Bloomfield berasaskanteori
Behaviorisme
, iaitu
yangberanggapan bahawa tingkah lakumanusia dapat ditanggap olehindera. Setiap
rangsangan(stimulus) akan mewujudkan tindakbalas (respons).
berasaskan
analisisbahasa melalui teori Stimulus –Respons. Aliran Bloomfield terus
berkembang dankemudiannya telah mewujudkan aliranbaharu yang dinamakan tagmemik.
Teori Tagmemik ini telahdiketengahkan oleh K. L. Pike. Teoriini menekankan
proses penemuanyang tidak bersifat mekanis tetapibersifat intuisi. Teori
Tagmemik ini dapatditerapkan pada semua peringkat,iaitu ayat, klausa, frasa,
kata dan morfem. Dalam teori Tagmemik, unit terkecilyang berfungsi dalam ujaran
disebut tagmeme. Setiap tagmeme dapat mengisi slot dalam suatu
konstruksi.Contoh: > Saya menendang bola: saya dapat diisi oleh KN, menendang
dapat diisi oleh KKJ, dan bola dapat diisi oleh Obj.
3.3 Ferdinand de Saussure
Ferdinand de Saussure (1857-1913) merupakan seorang ahli linguistik yang memulakan
kajian tentang linguistik deskriptif. Pada awalnya, beliau lebih cenderung
dalam bidang linguistik sejarah dan perbandingan. Hashim Hj. Musa (1994)
berpendapat bahawa aliran linguistik formal atau struktural ini bertujuan untuk
membebaskan kajian linguistik daripada cengkaman kaedah historis (sejarah) dan
komparatif (perbandingan). Oleh hal yang demikian, pemikiran beliau telah
berkembang dengan pesat serta mendapat perhatian yang meluas dan menerima ramai
pengikut hasil daripada pemikiran yang dibawa oleh beliau.
Saussure merupakan orang pertama yang merumuskan secara sistematik cara
untuk menganalisis bahasa bagi memahami sistem tanda atau simbol dengan
menggunakan analisis struktural dalam kehidupan masyarakat. Beliau beranggapan
bahawa bahasa adalah sistem tanda yang paling lengkap kerana mengungkapkan
gagasan struktural yang terungkap dalam sistem tanda dan simbol tersebut. Oleh
yang demikian, bahasa sangat penting dalam sistem interdisipliner yang mencakupi nilai dan makna sehingga memperkuat
landasan filosofi yang di analisis. Kajian Saussure memang tidak lepas dari
aspek linguistik, sehingga analisis strukturalisme yang dibawanya mempunyai perkaitan
dengan sistem tanda mahupun bahasa.
Pertama, tulisannya di antara 1878-1924 yang dikarang
dalam bentuksebuah memoir, membicarakan darihal sistem vokal primitif
dalambahasa
proto
Indo-Eropah.
- Beliau membezakan kajian llinguistik secara
sinkronik dan dikronik.Sinkronik bermaksud kajian mengenai sesuatu item dalam
bahasa. Manakala, dikronik ialah kajian mengenai sistem bahasa.
- Kedua, beliau menimbulkan perbezaan antara
langue dan parole.Istilah langue
bererti bahasa manakala parole sama pengertiannya
dengan loghat.
-Parole terdiri daripada ciri-ciri bahasa yang
sama terdapat dalampertuturan beberapa penutur loghat yang sama. Kita dapat
melihat ciri-ciri yang dikongsi bersama oleh penutur-penutur tersebut, di
sampingciri-ciri yang membezakan setiap penutur individu.
- Langue pula terdiri daripada ciri-ciri parole
yang umum dalam sekelompok parole daripadabahasa yang sama. De Saussure juga
mengatakan bahawa bahasa mempunyai bahan danbentuk. Bunyi-bunyi yang dituturkan
itu adalah bahan bunyi, garis-garislakar dikatakan bahan grafik dan lain-lain
bagi sesebuah bahasa.Bantuk pula ialah pola-pola perhubungan yang abstrak
ditentukan olehsesuatu bahasa itu ke atas bahannya. Apabila kita mengkaji
fonetikatau bunyi bahasa Melayu, kita mengkaji pola-pola pembentukanperkataan
daripada bahan bunyi ini, kita mengkaji bentuknya. Begitu jugalah pola-pola
ayat tatabahasa adalah bentuk-bentuk dalambahasa.
Ferdinand menghuraikan bahasa merupakan sistem
tanda yang terdiridaripada signifier dan signified, iaitu penanda dan petanda.
Kedua-dua unsur ini salingberkaitan dan wujud secara terikut. Apabila satu
daripada unsurnya berubah, makaunsur yang lain juga akan berubah. Ferdinand
berpendapat signifier merupakan citrabunyian dan bersifat fizikal serta dapat
ditaakuli deria manusia, manakala signified ialah konsep yang tidak berkaitan
dengan bentuk-bentuk fizikal. Hal ini bermaksud acuanpersepsi atau idea yang
terdapat dalam otak manusia yang pelbagai. Selain itu,Ferdinand juga menyebut
signified melibatkan konsep mental, iaitu suatu perkara yangdipengaruhi budaya
yang terdapat dalam sesebuah masyarakat serta satu hak mutlakyang diperlukan
untuk melakukan komunikasi signifikan antara individu dalammasyarakat tersebut.
Dengan kata lain, signified bersifat arbitrari atau sewenang-wenangnya
diujarkan oleh individu tersebut.
CIRI-CIRI BAHASA MELAYU SAINTIFIK
Bahasa
saintifik turut dikenali sebagai bahasa akademik yang merupakan bahasa yang
wujud dengan munculnya pelbagai bidang ilmu. Bahasa yang digunakan untuk
mengungkap ilmu dan memiliki ciri-ciri yang tersendiri itulah dinamakan sebagai
bahasa ilmu. Abdullah Hassan (1986) mentakrifkan bahasa ilmu sebagai bahasa
yang digunakan dengan teratur untuk mengungkapkan sesuatu konsep, proses, sifat
atau ciri dalam konteks intelektual dan ilmiah. Bahasa formal atau bahasa
tinggi ini perlu mengatasi dialek atau idiolek seseorang yang berusaha menggunakannya.
Jenis bahasa ini mempunyai ciri-ciri gramatis, halus, jitu, intelektual dan
elitis. Justeru, karya ilmu mestilah bukan hanya cemerlang dalam hal kandungan
ilmunya tetapi cemerlang dalam penyampaiannya atau bahasanya.
Terdapat bukti bahawa Bahasa Melayu sudah menjadi bahasa ilmu yang mampu
memperkatakan pelbagai bidang ilmu sejak abad ke-7 Masihi lagi. Menurut Shahrir
Mohammad Zain (2005), selepas kedatangan Islam ke Alam Melayu terdapat banyak
manuskrip dan buku atau kitab Melayu yang menunjukkan kewujudan ilmu SAKTI
iaitu sains, kesihatan, kejuruteraan dan teknologi selain daripada ilmu sakti
biasa seperti ilmu sihir dan ajaib. Bahasa Melayu saintifik boleh mengungkapkan
pelbagai bidang ilmu seperti sains fizikal, sains perubatan, sains tabii, sains
sosial dan sebagainya.
Asmah Haji Omar (1987) berpendapat bahawa konsep saintifik tidak terhad
kepada pengertian sains seperti matematik, kimia, biologi, dan fizik malah ia
merangkumi bidang-bidang sains sosial. Justeru, konsep bahasa Melayu saintifik
mempunyai pengertian yang sama dengan konsep bahasa akademik atau ilmu. Sebagai
bahasa akademik, bahasa Melayu saintifik mempunyai laras bahasa khusus untuk
menjelaskan pelbagai bidang ilmu misalnya, bidang perubatan. Contohnya laras bahasa yang digunakan ialah biokimia,
fisiologi, obstetrik, ginakologi dan sebagainya.
Ilmu bahasa Melayu saintifik
mempunyai perbendaharaan kata, istilah dan bahasa yang sesuai untuk
menghuraikan tentang konsep dan pemikiran tentang hal-hal perdagangan
antarabangsa, perniagaan saham, perindustrian ringan dan berat serta pengurusan
perakaunan dan perangkaan. Dengan kata lain, bahasa Melayu saintifik mempunyai
keupayaan yang setanding dengan bahasa Inggeris dalam memperkatakan konsep dan
pemikiran ilmu moden. Di samping itu, bahasa Melayu saintifik juga mempunyai
ciri-ciri keintelektualan dan kesempurnaan bahasa melalui perbendaharaan kata
dan sistem tatabahasanya yang mantap (Pengantar Linguistik Bahasa Melayu,
2013:111).
Perkataan saintifik dan akademik sebenarnya mempunyai maksud yang sama.
Bahasa Melayu saintifik sebenarnya mempunyai satu ciri utama iaitu fungsinya
sebagai rujukan melalui penggunaan gaya, istilah dan laras bahasa sesuatu
bidang tertentu.
No comments:
Post a Comment